J&Mteaterwurk zette na de zomer van 2019 “De man fan dyn libben” op de planken. Het is een vertaling van het stuk dat Arthur Japin schreef op basis fan zijn boek uit 2013. Het verhaal draait om de ernstig zieke Tilly die niet wil dat haar man alleen achterblijft. Zij zoekt een goede vriendin voor hem en als die op visite komt, blijkt dat de twee elkaar al heel goed kennen. De drie rollen worden gespeeld door Marijke Geertsma, Anke Bijlsma en Jan Arendz.
Personages
Tilly
Tilly is een nuchtere vrouw die gewend is de touwtjes in handen te hebben. Nu ze ziek is en erachter komt dat haar man haar bedriegt, is ze voor het eerst echt de controle kwijt. Die probeert ze koste wat kost terug te krijgen. Ze heeft het beste met haar man voor en ze is een warme vrouw, al heeft ze haar verdriet en valt het haar zwaar om afscheid te nemen van dit leven.
Marius
Markus is een vrij nuchtere, ietwat saaie, doodgewone man. Hij is academicus, en zijn affaire past eigenlijk helemaal niet bij zijn milde, brave karakter. Markus is een man die zichzelf zonder vrouw niet heel goed weet te redden in zijn leven.
Iris
Iris is een ietwat verbitterde vrouw, die alles wel op orde heeft in haar leven, behalve op het vlak van de liefde. Iris heeft wel wat scherpere karaktertrekken dan Tilly – misschien omdat zij de liefde uiteindelijk niet echt gevonden heeft – maar ze lijkt wel veel op haar. Iris is intelligent. Zij gaat zelfstandig maar ook onzeker door het leven.
Over Arthur Japin
Arthur Japin (1956) wilde in zijn kindertijd zo nu en dan iemand anders zijn. Hij werd gepest en zowel geestelijk als lichamelijk mishandeld en hij bevond zich in een isolement. Het pesten ging door tot hij zestien werd. Het scheppen van een fantasiewereld, de vlucht uit de realiteit, was een middel om te overleven.
De liefde voor ‘het toneel’ zat er al vroeg in. Arthur volgde na het gymnasium in Haarlem en in Londen een opleiding aan de toneelschool The School of Dramatic Arts.
Terug in Amsterdam studeerde hij twee jaar Nederlandse taal- en letterkunde en stapte vervolgens over naar de Kleinkunstacademie. In 1982 studeerde hij hier af.
Hij speelde rollen voor radio, film en televisie (o.a. in de film “Flodder“, de televisieseries “Goede tijden, slechte tijden“ en “Onderweg naar morgen“) en op het toneel bij onder andere Toneelgroep Centrum en de Theaterunie.
In 1987 ontdekte hij het historische, maar tot dan toe onbekende verhaal van twee Afrikaanse prinsjes die in het negentiende-eeuwse Nederland als Hollanders werden opgevoed.
Hij stopte met acteren en begon te schrijven. Ondertussen schreef hij diverse korte verhalen, hoorspelen, toneelstukken en televisiefilms. In 1996 debuteerde hij met de verhalenbundel “Magonische verhalen“. Zijn debuut werd veelgeprezen in de literaire kritiek, maar hij brak pas bij een groot publiek door met zijn tweede boek, het verhaal van de twee prinsjes: de roman “De zwarte met het witte hart“, die wereldwijd vertaald werd en die hem internationale roem bezorgde.
“De man van je leven” is van 2013 en later door Japin zelf bewerkt tot een toneelstuk.
De reacties in de media
Sytse de Vries In de Leeuwarder Courant:
“In deasike frou dy’t net wol dat har man aanst allinne oerbliuwt en al foar har dea op syk giet nei in opfolger fan harsels. Safolle ûnselssuchtichheid, it liket hast te moai om wier te wêzen. En dat is it dus ek. Want De man fan dyn libben fan Arthur Japin is in klucht en dêryn is alles no ienkear oars as it op it earste gesicht liket. (…) Fan de trije spilers is Anke Bijlsma, as fêste wearde yn toanielselskip Achmea Culpa, dejinge mei de measte ûnderfining yn it kluchtige sjenre. Spilet se dêr meast typkes of personaazjes dy’t dêr tsjinoan hingje, yn De man fan dyn libben bliuwt se tichter by harsels. En dat pakt goed út. Se wit presys hoe’t se in sintsje pleatse moat om de humor yn de tekst fan Japin syn gerak te jaan. (…) Marijke Geertsma spilet foaral it kontrast tusken de mominten dat se sterk wêze wol en de mominten wêryn’t de pine opspilet goed út. Jan Arendz is net in akteur dy’t de ‘lach aan de kont’ hinget, mar de trochsichtige ligerij fan Marius komt by him goed ta syn rjocht. Mei har trijen steane se garant foar in lichte toanieljûn oer in swier tema.”
Rynk Bosma in de Moanne:
“It is de tsiende foarstelling fan regisseur Bruun Kuijt mei Arendz en Geertsma en ek yn dizze foarstelling leit de klam op it fertellen fan in ferhaal. Wat dat oanbelanget is it dus in klassike foarstelling dy’t de minsken in hiele jûn yn de besnijing hâldt. Om dy reden kin hjir ek neat sein wurde oer hoe’t it ferhaal ôfrint. It is just dy spanning fan hoe’t it ferhaal ôfrinne sil, dy’t it ta in moaie foarstelling makket. (…) It is in foarstelling wêryn wurden in web weve fan hannelingen dy’t allegearre yn elkoar gripe. Mar gjinien wit wa’t no eins de spin yn dat web is. Dat makket de foarstelling mear spannend as tragysk, mear grappich as somber, ek al komt it byld fan de dea dy’t tichteby komt nea fier fuort is.(…) Dat alles makket fan de foarstelling in hilarysk en spannend gehiel mei in soad dûbele wierheden. Mei de spannende fraach wa fan de trije de measte takomst hat, de sike Tilly dy’t eins sûnder takomst is en no nei de wite skelpen op it strân sjocht. Dat yn de wittenskip dat de dei tichteby is dat sy dy skelpen nea wer sjen sil, wylst se der altiten al leinen. Of de twa oaren, Iris en Marius, dy’t in takomst ha mar net witte hoe’t dy der útsjocht. Wraak en wille mei de fêststelling dat ‘oergeunst de iennige sonde is sûnder wille’.”
Wiggele Wouda skriuwt in het Friesch Dagblad ûnder de kop “Komedie slaat uiteindelijk ankers in hart en ziel”:
“Driehoeksverhouding, je hebt ze in alle maten en soorten. Maar het soort waarin het in De man fan dyn libben om draait, is er een om bij stil te staan. Maar niet lang want voordat je het weet ben je het spoor bijster in dit stuk; over wie gaat het nu eigenlijk en wie spelen ze nu? Het levert wel een genoeglijke tragikomedie op, met in het slotdeel een opmerkelijke gevoelservaring.” Vooral het slotdeel, na de pauze, raakt de recensent. “De komedie kantelt dan en slaat ankers in hart en ziel. De wijze waarop Geertsma dat in haar monoloog samenbrengt is zéér indrukwekkend. Zij verheft op dat moment dit toneelstuk tot een buitengewoon hoog niveau.”
Henk van der Veer (GrootSneek):
“It dekôr is sober mar passend. De prúk dêr’t Tilly en letter Iris mei omboartet is prachtich (Arjen van der Grijn!) en echt. De taal dy’t de akteurs brûke liket net op boeketaal, it is libben en echt. Gjin flau benul hoe’t Arthur Japin dizze foarstelling ûndergien hat, mar hij mei it Frysk miskyn wol net ferstean, mar hat it grif begrepen. Soks is in komplimint oan spilers en regisseur Bruun Kruijt!”
Thijs de Boer fan de Lemmer (Lemster Krante):
“Monsterachtig hoe ze alle drie hun emoties uiten en tegelijkertijd proberen te camoufleren. Ademloos en met veel respect heb ik deze onvergetelijk voorstelling gevolgd, die geen moment heeft verveeld. Koude rillingen en ontroering.”
Deze voorstelling werd mogelijk dankzij de steun van:
Stichting Van Teyens Fundatie,
Stichting tot Steun Maatschappelijke Dienstverlening Zuidwest Friesland,
Stichting Jonkvrouwe J.E.J. Bas Backer,
Emmaplein Foundation,
Boersma Adema Stichting,
Van der Meer-Boerema Stichting,
Julia Jan Wouters Stichting,
Fonds de Lege Knip,
Sint Anthony Gasthuis Fonds,
Feitsma Fûns Fwar it Frysk,
Gemeente Noardeast-Fryslân,
Gemeente Achtkarspelen,
Fonds Bolsward Dronrijp 1993,
Gemeente Heerenveen,
Gemeente De Fryske Marren,
Stichting Westermeer,
Douwe Kalma Stifting,
Stichting Het Olde Burger Weeshuis Sneek
Stichting Het Nieuwe Stads Weeshuis Leeuwarden
Boelstra Olivier Stichting
Gemeente Súdwest-Fryslân
Gemeente Ljouwert
Provincie Fryslân
Gemeente Tytsjerksteradiel
